Özet

Birçok konuda düzenleme içermesi nedeniyle kamuoyu tarafından “Torba” olarak nitelenen 10 Eylül 2014 tarihli ve 6552 sayılı  11.09.2014 tarihli ve 29116 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmamıştır. 

6552 sayılı Kanunun fiktif (kurmaca) yani gerçekte olmayan KASA ve ORTAKLAR CARİ hesaplarının düzeltilmesine yönelik düzenlemelerine aşağıda yer verilmiştir.

1)  Düzeltme Kapsamına Giren Bilanço Hesapları

Kanunun 74. Maddesindeki düzenleme ile; 31.12.2013 tarihli kayıtlarda (bilançoda) yer aldığı hâlde gerçekte işletmede bulunmayan kasa mevcudu (100 kodlu) ve ortaklardan alacaklar (131, 231 kodlu) hesaplarının düzeltilmesine olanak sağlanmıştır.

Düzenlemeye göre, 31.12.2013 tarihi itibariyle düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar (131-231 kodlu hesaplar) ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar (331-431 kodlu hesaplar) arasındaki net alacak tutarları düzeltme kapsamına girmektedir. Buna göre, aşağıdaki hallerde bu düzenlemeden yararlanılması mümkün olmayacaktır;

1)  Fiktif kasa ve/veya ortaklardan alacak yok ise,

2)  Ortaklara borç tutarı (331-431) ortaklardan alacaklar tutarından (131-231) fazla ise,

3)  Ortaklardan alacaklar, Şirketle ortak arasındaki reel bir işleme (örneğin Şirketin aktifine kayıtlı bir taşınmazın ortağa satışı gibi) dayanıyor ise,

4)  Şirket ortaklardan ödünç verme ve benzer nedenlerle alacaklı olmak birlikte, bu alacak tutarı 31.12.2013 tarihli bilançoda 131-231 hesaplar yerine başka hesaplara dahil edilerek (örneğin 120, 136 kodlu hesaplar gibi) gösterilmiş ise.

Örneğin, Şirketin 31.12.2013 tarihli bilançosunda 131 hesap bakiyesi 1 Milyon TL, 331 hesap bakiyesi 300 Bin TL ise, bu şirket 131 hesabın bakiyesinde 700 Bin TL tutarında düzeltme yapabilecektir. Ancak burada müphem olan ve muhtemelen yayınlanacak Tebliğ ile açıklığa kavuşturulacak olan bir husus vardır. Şöyle ki, alacaklı ve borçlu ortaklar aynı ise sorun yoktur. Ancak bunlar farklı kişiler ise yine de netleştirme yapılacak mıdır? Örneğin Şirket (A) ortağına borç para vermiş, (B) ortağından ise borç para kullandırmış ise, netleştirme yapılacak mıdır? Görüşümüz bu durumda netleştirme yapılamayacağı yönünde olmakla birlikte, idarenin farklı bir görüş benimsemesinin de mümkün olduğu yönündedir. Bu nedenle bu düzenlemeden yararlanmak için hemen başvurmak yerine, Tebliğ düzeyindeki idari açıklamaların beklenmesinde fayda vardır.

Müphem diğer bir husus ise, 131, 231, 331 ve 431 hesaplarının güncel NET bakiyesinin 31.12.2013 tarihli bilançoda yer almakta olan NET bakiyeden daha KÜÇÜK olması halinde, düzeltmenin 31.12.2013 tarihli bilançodaki değerlere göre mi yoksa güncel bakiyelere göre mi yapılacağıdır?  Örneğin 131 hesabın 31.12.2013 tarihli bilançodaki bakiyesi 500 Bin TL olmasına karşın, bu Kanundan yararlanmak için başvuru yapıldığı tarihteki bakiyesi 350 Bin TL’ye düşmüştür. Görüşümüz düzeltmenin güncel bakiyeler üzerinden (350 Bin TL) yapılması gerektiği yönündedir, aksi halde hesapların ters bakiyeye düşme olasılığı vardır. Ancak yine de Tebliğ düzeyindeki idari açıklamaların beklenmesinde fayda vardır.

2)  Düzetme Başvurusu Ve Bunun İçin Ödenecek Vergi

Bu düzenlemeden yararlanmak için 31.12.2014 tarihine kadar başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Başvuru yönteminin ve buna ilişkin beyannamenin şeklinin bu konuda yayınlanacak Tebliğde açıklanması beklenmektedir. Çok büyük olasılıkla GİB e-Beyanname üzerinden bir beyan yöntemi getirilecektir.

Düzeltme konusu yapılmak için beyan edilen kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar tutarları üzerinden % 3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde (31.12.2014 tarihine kadar) ödenir. 

Ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

Düzeltilen kasa ve ortaklardan alacaklar tutarları nedeniyle, Kurumlar/Gelir Vergisi Kanunlarının transfer fiyatlandırması ve örtülü kazanç dağıtımı, menkul sermaye iradı hükümleri KDV Kanunu ve benzeri vergi düzenlemeleri uyarınca ilave bir hiçbir tarhiyat yapılmaz.

Bu kapsamda beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2014 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde, düzeltme işlemleri 31.12.2014 tarihine kadar yapılır ve düzeltme işlemleri nedeniyle herhangi bir ceza veya faiz aranmaz.

3)  Düzeltmeye İlişkin Muhasebe Kayıtları

Düzeltilen kasa ve ortaklardan alacaklar hesaplarındaki tutarlar, 689 hesaba BORÇ verilmek suretiyle kayıtlardan çıkarılabilir. 689 hesaba yapılan gider kaydının, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğinde olduğunun gözden kaçırılmaması için,  bu giderler 689 hesaba ilave olarak nazım hesaplarda da izlenebilir.

Örneğin Kasa hesabında kayıtlara göre 100.000.-TL eksik bulunan ve ortaklardan alacakları kayıtlarda 200.000.-TL olmasına rağmen gerçekte böyle bir alacağı bulunmayan bir mükellefin yapacağı kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. 

_____________ …/..___________________________________

689 Diğer Olağandışı Giderler Ve Zararlar     309.000.-TL

100 Kasa                                                  100.000.-TL

131/231 Ortaklardan Alacaklar                200.000 TL

360 Ödenecek Vergi Ve Fonlar                     9.000.-TL

_____________ …/..___________________________________

4)  Değerlendirme

Kar dağıtımı yapmayarak, ortakların çektiği karları kasa ya da ortaklardan alacaklar hesaplarında gösteren Şirketlere sunulan bu çok önemli fırsattan, mükelleflerin tereddüt etmeden yararlanacağını tahmin etmekteyiz.

Türk Ticaret Kanununun öngördüğü normal usule göre gerçekleştirilen kar dağıtımındaki % 15 vergi yükü ve kar payı elde eden ortağın menkul sermaye iradı geliri dolayısıyla ödeyeceği ilave vergi yükü karşısında, bu düzenlemeyle  % 3 gibi çok düşük bir maliyetle kar dağıtımları yasallaştırılmış olmaktadır.

Ancak şunu da belirtmeden geçemiyoruz ki, çeşitli yasal düzenlemeler (halka açık şirketler gibi) ya da tümüyle regüler çalışma arzusuyla, karlarını ortaklarına normal şekilde dağıtarak, buna bağlı vergileri ödeyen Şirketlere bu düzenleme ile büyük bir haksızlık, adaletsizlik yapılmaktadır ve bunlar aleyhine rekabet eşitsizliği yaratılmaktadır.

Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı ‘ye iletebilirsiniz.

Saygılarımızla.

ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.

onerymm.com.tr