Özet

Birçok konuda düzenleme içermesi nedeniyle kamuoyu tarafından “Torba” olarak nitelenen 10 Eylül 2014 tarihli ve 6552 sayılı  11.09.2014 tarihli ve 29116 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmamıştır. 

Toplamda 149 maddeden oluşan ve birçok konuda düzenleme içeren bu Kanunun vergi ve sosyal güvenlik prim borçlarının yeniden yapılandırılmasına/affına ilişkin hükümlerinden abonelerimizi doğrudan ilgilendirebileceğini düşündüklerimiz aşağıda özetlenmiştir. Kanunun diğer düzenlemeleri daha sonraki sirkülerlerimizde yer verilecektir.

1)  Yeniden Yapılandırma /Af Kapsamına Giren Kamu Alacakları

Bu Kanun ile aşağıdaki kamu alacakları (KmA) yeniden yapılandırma /af kapsamına alınmıştır:

a)    Kanunun 73. maddesiyle; Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergilerin (gelir vergisi, kurumlar vergisi, ÖTV, KDV, Emlak Vergisi vb.) asılları, cezaları, faizleri ve zamları,

b)    Kanunun 73. Maddesiyle; Trafik idari para cezası, karayolu taşıma idari para cezası, otoyol ve köprülerden geçiş ihlalinin idari para cezası, askerlik para cezası, seçim para cezası, nüfus para cezası şeklindeki idari para cezaları,

c)    Kanunun 80. maddesiyle; Gümrük Kanunu kapsamına giren vergilerin asılları, cezaları, faizleri ve zamları,

d)    Kanunun 81. maddesiyle; 5510 sayılı Kanun kapsamına giren sigorta primleri (sigorta primi işçi ve işveren payları, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, genel sağlık sigortası primi, isteğe bağlı sigorta primi, topluluk sigortası primi, bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi vb.)

e)    Henüz kesinleşmemiş olan yani ihtilaflı (yargılama ya da vergi inceleme süreci devam eden) kamu alacakları yeniden yapılandırma kapsamına girmemektedir.

Kanunun geçici 1. ve 2. maddeleriyle; bazı kurumların harç, su, elektrik vb. alacakları da yapılandırma kapsamına alınmış olup, bu Sirkülerimizin konusunu oluşturmamaktadır.

İzleyen açıklamalarımızda, vergiler kavramı, ayrıca belirtilmediği sürece VUK kapsamına giren vergiler ile Gümrük Kanunu kapsamına giren vergileri kapsamaktadır. Kamu alacağı (KmA) kavramı ise vergileri ve sigorta primi alacaklarının tümünü içine almaktadır.

2)  Hangi Tarihten Önceki Kamu Alacakları Yeniden Yapılandırma /Af Kapsamına Girmektedir?

Bu Kanun ile genel olarak 30 Nisan 2014 (bu tarih dâhil) tarihinden önceki dönemlere ilişkin olup, beyanı, bildirimi, tahakkuku, tespiti ile kesinleşmesi 30 Nisan 2014’den önce gerçekleşmiş bulunan ve bu Kanunun yayımlandığı tarih (11.09.2014) itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan kamu alacakları (KmA) yeniden yapılandırma /af kapsamına alınmıştır. 30.04.2014’den sonraki dönemlere ilişkin kamu alacakları hiçbir şekilde yeniden yapılandırma kapsamına girmemektedir. Özellik arz eden hususlar şöyledir;

a)    2014/Temmuz ayında ödenecek 2013 takvim yılına ilişkin gelir vergisi ikinci taksiti kapsama girmemektedir.

b)    2014/Temmuz ayında ödenmesi gereken 2014/2. yarıyıla ilişkin MTV kapsama girmemektedir.

3)  Silinecek Olan ve Olmayan Alacaklar Nelerdir?

Kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması /affı sonucunda silinecek olan ve olmayan kamu alacakları şunlardır;

a)    Vergilerin asılları ile bir asıldan doğan vergi cezalarında (vergi ziyaı cezaları gibi)herhangi bir silinme söz konusu olmayacaktır. Bunların tamamı ödenecektir.

b)    Sigorta primlerinin asıllarında herhangi bir silinme söz konusu olmayacaktır. Asılların tamamı ödenecektir.

c)    İdari para cezalarının aslında (trafik para cezası gibi) herhangi bir silinme söz konusu olmayacaktır.

d)    İlk üç paragraftaki KmA’ları bu Kanunda belirtilen şartlara uygun olarak yapılandırılır ise asıllara ve cezalara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi ferî amme tamamen alacakları silinecektir. Silinen alacağın yerine 11.09.2014’e kadar Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ödenecektir.

e)    Bir vergi aslına bağlı olmayan cezalar (genel/özel usulsüzlük cezaları) ile Gümrük Kanunu’na ve 5510 sayılı Kanuna göre kesilen idari para cezalarının yarısı silinecek, diğer yarısı ödenecektir.

f)     Yapılandırılan borçlar bir defada ya da taksitle ödenebilecektir. Ödemenin taksitle yapılmak istenmesi hâlinde borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamayacağından, borçluların kendi ödeme kapasitelerine uygun taksitlendirme seçeneklerini tercih etmelerinin büyük önemi vardır. Taksitle yapılacak ödemelerde yapılandırılan borcun toplamı (asıl + kalan ceza + enflasyon farkı)  üzerinden  % 5 faiz alınacaktır. Buna göre yapılandırılan borç aşağıda yer alan katsayısı ile çarpılacaktır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır.

1) Altı eşit taksit için (1,05),

2) Dokuz eşit taksit için (1,07),

3) On iki eşit taksit için (1,10),

4) On sekiz eşit taksit için (1,15)

g)    Belirlenen alanlarda tütün ürünleri tükettirenlere/tüketenlere verilen cezalar hariç olmak üzere, her bir kabahat için 120 TL’nin (bu tutar dâhil) altında kalan idari para cezaları tamamen silinmektedir.

h)    Verilen idari para cezası ile birlikte tutarı 12 Türk lirası ve altında kalan geçiş ücretleri tamamen silinmektedir.

4)  Yapılandırmadan Yararlanma Koşulları

Yeniden yapılandırmadan yararlanabilmek için Kanunda öngörülen başvuru, ödeme ve diğer koşullara uymak gerekmektedir. Buna göre;

a)    Vergi borçlarını yapılandırmak isteyen borçluların 30.11.2014 tarihine kadar, başvuruda bulunmaları ve ilk taksiti Aralık ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödemeleri şarttır.

b)    Genel Sağlık Sigortası primi hariç olmak üzere sigorta prim borçlarını yapılandırmak isteyen borçluların 31.12.2014 tarihine kadar, başvuruda bulunmaları ve ilk taksiti 2015/Ocak ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödemeleri şarttır.

c)    Ayrıca, borçluların dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.

d)    Taksitlerin vadelerinde ödenmesi gerekmektedir. Borçluların “çok zor durum” olmaksızın sigorta prim taksitlerini ve her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vergi borç taksitini vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri hâlinde yapılandırma bozulacaktır.

e)    Bir takvim yılında en fazla iki (2014 yılında en fazla bir) taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının yapılandırmanın son taksitini izleyen ayın sonuna kadar, hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte ödenmesi halinde bunlarda yapılandırmadan yararlanacaktır. Ancak bu ödemeler yapılmasa dahi yapılandırma bozulmayacaktır.

5)  Örnekler

Örnek 1: Mükellef A.Ş, 24.04.2013 tarihindeki beyanı üzerine tahakkuk eden 100.000 TL tutarındaki 2012 yılına ilişkin kurumlar vergisini vadesinde (30.04.2013) ödeyememiştir. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak için 02.10.2014 tarihinde başvurmuştur. 18 taksit seçeneğini tercih etmiştir. Buna göre mükellef;

a)  Kurumlar vergisi aslının tamamını (100.000 TL) ödeyecektir.

b)  Mükelleften vadeyi takip eden günden (1.5.2013) ile Kanunun yayımlandığı tarihe kadarki (11.09.2014)  süre ( 17 ay 11 gün) için aylık 1,40 faiz oranından ((17*1,40) + (1,40/30)*11)=% 24,31 oranında hesaplanacak 24.310 TL gecikme zammı yerine, aynı süre için hesaplanacak enflasyon farkı ( % 13,76) oranında hesaplanacak 13.760 TL tahsil edilecektir.

c)  Taksitlendirme için ise yapılandırılan borç toplamı (113.760 TL) ile on sekiz eşit taksit için uygulanacak katsayı (1,15) çarpılarak, bulunan borç tutarı 18’e bölünmek suretiyle taksit tutarı saptanacaktır. Buna göre ödenecek toplam tutar (113.760*1,15=) 130.824 TL, her bir taksit tutarı ise 7.268 TL olacaktır.

d)  Şayet bu mükellef 11.09.2014 tarihi itibariyle bu borcunu 6183 sayılı Kanunun tecil ve taksitlendirme hükümlerinden yararlanarak 36 ayda ödemiş olsa idi, 124.310 TL’yi toplamda (124.310 * 1,36 =) 169.062 TL olarak ödeyecek idi. Bu durumda mükellef yeniden yapılandırmadan 38.238 TL avantaj elde etmiş olmaktadır.

Örnek 2: Mükellef A.Ş’nin 2012 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyanı Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu tarafından incelenmiş ve düzenlenen vergi inceleme raporunda; 100.000 TL ek kurumlar vergisi tarhiyatı ve aynı tutarda vergi ziyaı cezası kesilmesi talep edilmiştir.  Mükellef vergi inceleme raporunda istenilen tarhiyata ve cezaya karşı kanuni süresinde dava açmadığından vergi ve ceza 20.09.2013 tarihinde kesinleşmiştir. Mükellef henüz ödemediği bu vergi ve cezalar için Kanun hükümlerinden yararlanmak için 02.10.2014 tarihinde başvurmuştur. 18 taksit seçeneğini tercih etmiştir. Buna göre mükellef;

a)    Kurumlar vergisi aslının tamamını (100.000 TL) ödeyecektir.

b)    Vergi ziyaı cezasının tamamını (100.000 TL) ödeyecektir.

c)    Mükelleften kurumlar vergisi aslı için, vadeyi takip eden günden (1.5.2013) ile Kanunun yayımlandığı tarihe kadarki (11.09.2014)  süre ( 17 ay 11 gün) için aylık 1,40 faiz oranından ((17*1,40) + (1,40/30)*11)=% 24,31 oranında hesaplanacak 24.310 TL gecikme zammı yerine, aynı süre için hesaplanacak enflasyon farkı (% 13,76) oranında hesaplanacak 13.760 TL tahsil edilecektir.

d)    Taksitlendirme için ise yapılandırılan borç toplamı (213.760 TL),  on sekiz eşit taksit için uygulanacak katsayı (1,15) ile çarpılarak, 18’e bölünmek suretiyle taksit tutarı saptanacaktır. Buna göre ödenecek toplam tutar (213.760*1,15=) 245.824 TL, her bir taksit tutarı ise 13.657 TL olacaktır.

e)    Şayet bu mükellef 11.09.2014 tarihi itibariyle bu borcunu 6183 sayılı Kanunun 48. Maddesinde düzenlenen tecil ve taksitlendirme hükümlerinden yararlanarak 36 ayda ödemiş olsa idi, 224.310 TL’yi toplamda (224.310 * 1,36 =) 305.061 TL olarak ödeyecek idi. Bu durumda mükellef yeniden yapılandırmadan 59.238 TL avantaj elde etmiş olmaktadır.

6)  Değerlendirme?

Yukarıda yer almakta olan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, Kanunla kamu alacağının aslından ve asla bağlı cezalarından bir indirime gidilmemektedir. Faizler silinmekte ancak bunun yerine de enflasyon farkı alınmaktadır. Ayrıca ihtilaflı (yargılama ya da vergi inceleme süreci devam eden) kamu alacakları da yeniden yapılandırma kapsamına alınmamıştır. Bu Kanunda matrah artırımı ve stokların düzeltilmesi uygulaması da yer almamaktadır.

Bu haliyle bu Kanunla öngörülen yeniden yapılandırmanın kapsamı, daha önceki düzenlemelere (Örneğin 6111 sayılı Kanun) göre oldukça dar olup, görüşümüze göre, bir başka Sirkülerimizin konusunu oluşturan Kasa ve Ortaklar cari hesaplarının (131-231) düzeltilmesi dışında mükelleflerin fazla itibar edecekleri bir düzenleme gibi görünmemektedir.

Diğer yandan her ne kadar borçlar için yıllık % 5 gibi düşük bir faizle (vergilerde normal gecikme faizi/zammı oranı yıllık % 16,8’dir) 36 aylık bir taksitlendirme seçeneği sunuluyor görünse de, bu faizin borcun anaparası üzerinden değil, yapılandırılan borcun toplamı (anapara + ceza + enflasyon farkı) üzerinden hesaplanıyor olması, aradaki faiz avantajının bir kısmının geri kaybedilmesine neden olmaktadır.

Ancak her şeye karşın, birikmiş vergi ve/veya sigorta prim borcu olup da, bunları ödeyerek tasfiye etmek isteyen mükellefler için bir fırsat sunmaktadır.

Bu Sirkülerimize ilişkin görüş, öneri ve sorularınızı ‘ye iletebilirsiniz.

Saygılarımızla.

ÖNER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.

onerymm.com.tr